De eerste week van januari 2020. Den Haag lag ondergesneeuwd met vuurwerkresten. Dat irriteerde Iris Schut uit stadsdeel Segbroek. Haar ergernis maakte al snel plaats voor een Eureka-moment. Iris: “Het was alsof ik in een film speelde. Het beeld stond even stil en zoomde langzaam in.” Het focuspunt? Een fanatieke buurtbewoner – inmiddels vriendin – van Iris met een afvalknijper. “Ze legde mij uit dat ik die afvalknijpers via een stadsdeelkantoor van de gemeente kon krijgen.” Dat kan makkelijker, dacht Iris. Via een formulier op haar website kan iedereen nu eenvoudig opschoonmaterialen van de gemeente aanvragen. Als klap op de vuurpijl is Iris’ voordeur ook 1 van de 30 Haagse startpunten tijdens de Actie Schone Buurt , hét tweejaarlijkse evenement waarbij vrijwilligers een week lang de stad verlossen van zwerfafval.

Al ruim een jaar lang komen fanatieke afvalaanpakkers bij Iris langs. “Zonder er veel aandacht aan te besteden heb ik al zo’n 100 keer pakketten met afvalknijpers, vuilniszakken en handschoenen uitgedeeld. Ik noem ze het SCHOON GENOEG-pakket, omdat ik een hekel heb aan troep. Onlangs vroeg de gemeente Den Haag of ik ook een startpunt wilde worden tijdens de actie Schone Buurt. Dat was uiteraard geen probleem, want dat ben ik eigenlijk het hele jaar door!”

Groene Ogen

Het startpunt van Iris is niet te missen. Boven haar voordeur hangt een makelaarsbord met daarop de tekst: ‘Startpunt Actie Schone Buurt’. Via de gemeente kreeg Iris ook posters, flyers en extra knijpers. “Gisteren ging ik de buurt rond om posters op te hangen bij lokale winkels. Het is leuk om te merken dat iedereen wil meewerken.”

Naast startpunt tijdens de actie Schone Buurt is Groene Ogen een (online) platform dat vanuit Iris’ ergernis aan troep is ontstaan. Want: “Of je nou bruine, blauwe of grijze irissen hebt, ook jij kunt groene ogen krijgen”, aldus de groenogige Iris. “Met mijn inzet en mijn platform wil ik anderen inspireren, zonder belerend te zijn. Hoe ik dat precies doe hangt af van mijn bui. Als ik anderen afval op straat zie gooien zeg ik bijvoorbeeld: “Hé, je vergeet wat.” Dat is een hele andere benadering dan met je vingertje wijzen. Ik doe alsof ik niet weet dat ze het wegflikkeren.” Volgens Iris is de reactie meestal positief en raapt de eigenaar het “gevonden voorwerp” netjes op.

“Of je nou bruine, blauwe of grijze irissen hebt, ook jij kunt groene ogen krijgen”

Staande ovaties

Iris deelt niet alleen afvalknijpers uit, ze gebruikt de handige hulpmiddelen zelf ook. Iris: “Wekelijks ruim ik met m’n 2 dochters zwerfafval op. We krijgen regelmatig “staande ovaties”. Zo noemden voorbijgangers mijn dochters laatst een voorbeeld voor iedereen. Dat soort opmerkingen voelen goed! Ik ben echt apetrots op mijn dochters. En al helemaal omdat ze zelf graag opruimen. Zij zijn toch de toekomst.”

“Voorbijgangers noemden mijn dochters laatst een voorbeeld voor iedereen”

En die toekomst is schoon als het aan Iris ligt. “Op een aantal punten is Den Haag al schoner dan vroeger. Dertig jaar geleden was het vrij normaal dat mensen hun autoasbak op straat leegden bij het stoplicht. We gaan dus wel vooruit, maar het mag wat meer”, zegt Iris, die zich nog altijd ergert aan alle sigarettenpeuken op straat. “Mijn dochters ruimen die op. Kleine kindjes die sigarettenpeuken oprapen met een afvalknijper… Hopelijk is dat confronterend genoeg.”

Om dat beeld te versterken ontvangt Iris liever doorzichtige vuilniszakken van de gemeente dan de zwarte zakken die ze nu krijgt. Iris legt uit: “Dan zien anderen wat je in de zak gooit. Binnen een half uur rapen wij namelijk al heel wat sigarettenpeuken bij elkaar. Peuken op straat gooien lijkt trouwens een gewoonte te zijn, terwijl er chemicaliën en plastic inzitten die schadelijk zijn voor het milieu.” Gelukkig prikken Iris’ dochters de peuken graag op. “Ze vinden het nu nog onwijs leuk om te doen. Het afval op straat valt ze ook meer op; de afstand van hun groene ogen tot de grond kleiner is dan bij volwassenen.”

Doe mee met de actie Schone Buurt

Dankzij de actie Schone Buurt ervaar je volgens Iris hoe het is om zwerfafval op ruimen: “Als je toch even je ommetje maakt tijdens het thuiswerken, waarom dan niet met een afvalknijper? Dat is écht leuk; het geeft een goed gevoel. Wil je na de actieweek vaker zwerfafval opruimen? Dan kun je altijd een SCHOON GENOEG-pakket reserveren op mijn website.”

“Als je toch even je ommetje maakt tijdens het thuiswerken, waarom dan niet met een afvalknijper?”

Iris benadrukt dat je vanwege de coronamaatregelen alleen in tweetallen mee kunt doen aan de actie Schone Buurt. Om alles in goede banen te leiden moeten deelnemers zich van tevoren aanmelden bij 1 van de startpunten. “Hopelijk kan dat na coronatijd weer anders”, zegt Iris. “Met een soort parade door de stad waarbij iedereen een afvalstok vasthoudt. En wat dacht je van brassbands erbij. Dan maken we er gewoon een vrolijk festival van!”