Stadsecoloog vertelt: ‘De bruine rat kan niet zonder ons, ze horen er eigenlijk gewoon bij’
Stadsecoloog Martin van den Hoorn vertelt over de bruine rat in Den Haag.
De Haagse media staan er de laatste maanden vol mee: de rattenoverlast in Den Haag lijkt erger dan ooit. Is het aantal ratten nu echt toegenomen? Stadsecoloog Martin van den Hoorn vertelt over hoe de bruine rat in Den Haag leeft en overleeft. En wat we zelf kunnen doen om overlast te voorkomen.
,,Als we nooit meer ergens langs het water een rat zien, is er wat mis met de natuur in de stad.”
Waarom zijn ratten zo graag bij mensen in de buurt?
,,Ratten hebben zich 100 procent aangepast aan mensen. Vooral de bruine rat heeft zijn hele overlevingsstrategie op ons gericht. Diverse wetenschappers stellen dat het dier niet zonder de mens in de vrije natuur kan overleven.”
Wat eten ratten het liefst?
,,Bruine ratten eten graag exact hetzelfde als dat wij doen. Uit experimenten uit de jaren ‘50 bleek dat ze gek zijn op roerei, macaroni met kaas, gekookte aardappelen, mais en havermout. Ik denk dat als het experiment nu herhaald zou worden er ongetwijfeld Big Mac’s, hot wings, pizza’s en kapsalon op het menu staan. En hoe meer eten ze kunnen vinden, hoe makkelijker ze zich voortplanten. Een jonge vrouwtjesrat is al na twee maanden vruchtbaar en kan wel honderden rattenbaby’s per jaar krijgen.”
Ligt er in Den Haag veel eten op straat?
,,Ja, in sommige delen van de stad ligt inderdaad veel eten op straat. Denk aan oud brood maar ook worden er regelmatig hele pannen eten in de bosjes gegooid. Maar het is niet alleen een Haags probleem, het gebeurt ook in veel andere grote steden. Kijk, als je Den Haag vergelijkt met een dorp met één snackbar, dan hebben we hier natuurlijk veel meer ratten. In een dorp tref je ze veel aan in de buurt van kippenhokken of varkenstallen.”
En rattengif? Haalt dat nog iets uit?
“Ratten zijn heel achterdochtig. Elk nieuw voorwerp wordt met de groots mogelijke argwaan benaderd. Daarom is het heel lastig om een rat met een val te vangen. Ook rattengif heeft geen heel groot effect. Wanneer bijvoorbeeld een moederrat doodgaat door rattengif, dan neemt de rattenfamilie de zorg voor haar jonkies over. Zo kan de populatie alsnog snel groeien.’’
Zijn ratten gevaarlijk?
,,Ratten zijn vrij schuwe dieren en eerder bang voor ons dan wij van hen. Ik snap ouders die het vies vinden als hun kinderen tussen de ratten aan het buitenspelen zijn natuurlijk ook wel. Het is vaak psychologisch: loopt er ergens een konijntje, dan is het schattig. Maar een rat ‘leeft in het riool en brengt ziektes over’. In het riool leven doen ze niet zo snel, maar dat ze ziektes kunnen overdragen klopt wel. Tegelijkertijd is de kans op infecties erg laag.”
De beste leefomgeving voor een rat: beschutting, graafmogelijkheden en vooral de aanwezigheid van eten.
Hoe kunnen we ervoor zorgen dat het aantal ratten afneemt?
,,Gooi nooit eten naar buiten, breng overtollig brood naar een broodcontainer en breng afval altijd naar een afvalcontainer. Alleen zo kan je de hoeveelheid ratten binnen de perken houden. Je zult ze alleen nooit helemaal wegkrijgen. Dat moeten we volgens mij ook niet willen. Als we nooit meer ergens langs het water een rat zien, is er wat mis met de natuur in de stad.”
Dit verhaal is een verkorte versie van een artikel dat eerder op Haagse Handen verscheen.