Het Haagse Bos heeft sinds vorig jaar een nieuwe boswachter: Mark Kras. “Afgelopen jaar (her)ontdekten veel Hagenaren de voordelen van buiten zijn. Het Haagse Bos krijgt zo’n 3 miljoen bezoeken per jaar en op dit moment is het bos op z’n mooist. Alles bloeit en zingt.” Afval hoort daar niet in thuis volgens de boswachter. Daarom vraagt hij alle bezoekers hun meegebrachte afval weer het bos mee uit te nemen.

TEKST: Timo Meester
BEELD: Valerie Kuypers, Mark Kras, Het Natuurhistorisch

Mark wil het liefste dat bezoekers hun afval helemaal niet weggooien in het bos. Hij legt uit: “Mensen zijn te gast in zo’n natuurgebied. Eigenlijk is het gek om te verwachten dat iemand anders daar jouw afval ophaalt. Als je al afval mee het bos in neemt, moet het er ook weer uit.” Mark hoopt dat bezoekers zelf hun afval weer mee terugnemen. “Je blikje is na consumptie zelfs lichter geworden!”

“Je blikje is na consumptie zelfs lichter geworden!”

Meer bezoekers, meer afval

Sinds de coronacrisis ziet Staatsbosbeheer het afval in het Haagse Bos toenemen met een derde. “Dat is onvoorstelbaar”, zegt Mark.

Boswachter Mark fotografeerde laatst deze uitpuilende afvalbak in het Haagse Bos.

“Ik weet dat de meeste bezoekers écht hun best doen om hun afval netjes op te ruimen. Bij een volle afvalbak zetten ze het vaak ernaast of erop.” Want die afvalbak zal wel snel geleegd worden, toch? Grote kans dat dat nog wel even duurt volgens Mark: “Sinds de coronacrisis legen we de bakken 2 keer per week, maar daarvoor maar 1 keer. Goedbedoeld afval nabij de afvalbak wordt daardoor gemakkelijk zwerfafval.”

Hard werken

Afvalbakken vaker legen is geen optie volgens de Haagse boswachter: “Een vergelijkbaar bedrag als de natuurbeheersubsidie die Staatsbosbeheer ontvangt vanuit de provincie gaat op aan het opruimen van afval. Ik besteed al die euro’s liever aan bijvoorbeeld de verbetering van natuurgebieden voor grutto’s.” Staatsbosbeheer werkt met 1.270 medewerkers hard om 273.000 hectare natuur in Nederland in stand te houden. De organisatie beschermt en ontwikkelt het groene erfgoed van Nederland. Mark: “Er is weinig ruimte voor groen in dit dichtbevolkte land. En de invloed van mensen is groot. Al het afval maakt dat alleen maar lastiger.”

Mark: “Ik besteed die euro’s liever aan de verbetering van natuurgebieden voor grutto’s, dan aan het opruimen van andermans afval.” Foto: Mark Kras

Minder bakken, minder afval

Toch is Mark geen voorstander van meer afvalbakken in het bos. In tegendeel, in zijn ogen staan er te veel afvalbakken. Hij legt uit: “Mensen weten dat afval niet thuishoort in natuurgebieden. Als in het bos geen vuilnisbakken waren, neemt het overgrote deel van de bezoekers het eigen afval weer mee. Maar als de bakken er wel staan, gooien we met hetzelfde gemak ons afval in de afvalbak. Afvalbakken trekken dus afval aan. Dat zie ook in het Haagse Bos, waar ik het meeste zwerfafval rondom de afvalbakken vind.”

Het Haagse Bos in volle glorie. Foto: Valerie Kuypers

Mondkapmeeuw

Rommel in het bos levert irritatie op voor andere bezoekers, maar het is ook schadelijk voor planten en dieren. Mark: “Sommige dieren eten afval op, omdat ze denken dat het voedsel is. Een elastiekje lijkt voor vogels verdacht veel op een worm. Door afval te eten hoopt het zich op in hun maag, waarna ze verhongeren.” Maar zwerfafval kan ook op andere manieren gevaarlijk zijn voor dieren. Mark noemt de McFlurry-egel en de mondkapmeeuw, beiden te zien in het Natuurhistorisch Museum in Rotterdam. Op zoek naar restjes eten, bleven meerdere egels met hun stekels in de deksel van het ijsbakje steken. Ze stierven dan van de honger. Of ze liepen blind het water in en verdronken. De mondkapmeeuw is een meeuw die dood werd aangetroffen met een mondkapje om zijn poot gewikkeld. “Het zijn extreme voorbeelden”, zegt Mark. “Maar kraaien en meeuwen trekken vuilnisbakken open en eten alles wat eetbaar lijkt. Daarbij is ons voedsel ook ongezond voor dieren, vanwege hoge zout- en suikergehaltes.”

De mondkapmeeuw ligt in Het Natuurhistorisch. Foto: Het Natuurhistorisch

6 vrachtwagens vol afval

Volgens Mark is zwerfafval niet alleen schadelijk voor dieren, maar ook voor planten. “Leg maar eens een afvalzak op je groene gazon. Het gras daaronder sterft af. Eén blikje is misschien klein en valt niet zo op, maar al die kleine stukjes tellen bij elkaar flink op. Vorig jaar haalde Staatsbosbeheer in het Haagse Bos alleen al 6 vrachtwagen vol afval op. Als ik al dat afval in iemands tuin of op het Malieveld stort valt dat echt wél op. Kortom, vuil hoort niet in de natuur. Neem wat je mee de natuur inneemt ook weer de natuur uit.”

Over Mark Kras

Boswachter Mark Kras. Foto: Valerie Kuypers

• Beroep: boswachter sinds 2009.
• Locatie: Haagse Bos (vanaf 2020), het Haagse groengebied Klein Zwitserland, Nationaal Park Hollandse Duinen en in het poldergebied vlakbij Wassenaar. Mark: “Het Haagse Bos springt eruit wat betreft afval. Dat komt door de ongeveer 3 miljoen bezoeken per jaar aan het bos.”
• Doel: natuurgebieden in stand houden door het in de hoofden en harten van mensen te plaatsen.
• Meest gevonden zwerfafval: blikjes, afval van fastfoodketens en plastic flesjes.
• Grootste afvalergernis: picknickers die alles achterlaten alsof ze elk moment terugkomen.
• Geniet van: mensen die voor het eerst een diersoort in het wild zien, zoals een grote bonte specht of een vos.
• Volg Mark online: lees Marks blogs op Het Haagse Groen. Of volg de boswachter op Twitter of Instagram.